Expert blog

In haar loopbaan heeft Carla Groot-Djakou ervaren dat zij doorgaans anders naar de wereld kijkt dan de meeste mensen. Alhoewel dat soms eenzaam kan zijn, heeft ze geleerd dit als een positieve veranderkracht in te zetten. Na 15 jaar als duurzaamheidsadviseur te hebben gewerkt, besloot ze om haar eigen koers te varen. Ze wil afrekenen met het ‘oude duurzaamheidsdenken’ dat vooral draait om suboptimalisatie. Als transitiemaker gaat ze samen met haar klanten op zoek naar de manier waarop en waar de organisatie het verschil kan en wil maken. Dit doet zij voornamelijk in de bouwsector. In deze blog deelt ze haar inzichten en tips over het mobiliseren van de veranderkracht in je eigen organisatie.

De circulaire economie wint aan populariteit; steeds meer organisaties geven invulling aan deze nieuwe vorm van werken. Bij het bouwbedrijf BAM hebben ze intern het bewustzijnsniveau over het thema vergroot door in te zetten op gamified learning. Dit keer geen e-learning of cursussen, maar dus een online Game: BamBam.CITY. Sustainability Games heeft door middel van antropologisch veldwerk de game gepersonaliseerd voor alle medewerkers binnen BAM. Hoe dat proces eruit heeft gezien, wat het eindresultaat is en waarom gamified learning een hulpmiddel kan zijn bij het versnellen van circulaire werkwijzen, zullen we in deze blog toelichten. Daarvoor laten we Tom Blankendaal, duurzaamheidsadviseur van BAM en Thijs Struijk, sustainability director van Sustainability Games, aan het woord.

‘Duurzaam bouwen’, het klinkt wat tegenstrijdig. Door het gebruik van materialen met een hoge milieu-impact (zoals staal, beton en asfalt) is de bouwsector één van de vervuilendste sectoren. Toch zijn er binnen deze sector spelers die al lange tijd toewerken naar een sector waarin duurzaamheid een topprioriteit is. BAM werd dit jaar door Cobouw uitgeroepen tot het duurzaamste bouwbedrijf én staat op de A-lijst klimaatverandering van het CDP (Carbon Disclosure Project) als erkenning voor de klimaatmaatregelen van het bouwconcern. Tom Blankendaal is duurzaamheidsadviseur bij BAM en heeft al meer dan 10 jaar ervaring binnen het bouwbedrijf:

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo), we horen het vaak langskomen. Maar hoe ziet zoiets eruit in de praktijk en waar moet je dan rekening mee houden? Het beste kunnen we dit uitleggen door voorbeelden te geven van maatschappelijk verantwoorde ondernemers. Dit zijn professionals die streven om in hun bedrijfsvoering verantwoordelijke keuzes te maken voor mens en milieu. Zo ook Burg, de Europese marktleider in de productie van azijn en producent van siropen. Het produceren van natuurazijn is een van oorsprong heel natuurlijk proces. Grondstoffen zoals suikerbieten of suikerriet worden gefermenteerd tot ethanol. Azijnzuurbacteriën zetten dat vervolgens met behulp van o.a. zuurstof om in natuurazijn. Het natuurlijke proces maakt het totale productieproces nog niet meteen duurzaam. Er zijn veel afwegingen die Burg maakt om het verloop van de productie zo duurzaam mogelijk te maken. Andrea Bolhuis is de duurzaamheidsmanager bij Burg en neemt ons mee in een aantal van deze beslissingen.

Daar stond ik dan voor een dichte deur van het kantoor van dé siroop- en azijnproducent van Europa: Burg Group. Op een zonnige dag had ik een afspraak met Andrea Bolhuis, de duurzaamheidsmanager van Burg. Ik hoorde de andere wachtende mensen- dit bleken leveranciers te zijn- zeggen dat Burg een vaste pauze heeft van 12.30 tot 13 uur. Daarbij is zelfs de receptie even dicht. Later bleek dat er ook een gezamenlijke brunch georganiseerd was, waardoor het iets langer duurde voordat de deur open ging. Burg is van oorsprong een familiebedrijf, en die sfeer was dus al bij aankomst te ervaren. Niet alleen het belang van samenkomen in de pauze zag ik terug, maar ook de gemoedelijkheid op de werkvloer. Alle kantoordeuren stonden open en mensen groetten elkaar niet alleen op de gang, maar ook vanuit het kantoor. Voor Andrea was juist deze sfeer een belangrijke reden om bij Burg aan de slag te gaan. “Ik was op zoek naar een samenwerkende bedrijfscultuur, waarin mensen behulpzaam en ondersteunend zijn en waarin het warm aanvoelt. En dat heb ik hier ook echt gevonden.”

We werken veel vanachter ons computerscherm, laptop en mobiel. We schrijven en denken na over een leefbare wereld, hoe we beter kunnen omgaan met de natuur en wie we willen aanspreken. We vergeten soms de verbinding op te zoeken met daar waar we over schrijven en nadenken: de natuur. Thirza Monster begeleidt via haar onderneming start met 8, teams om de transitie in de duurzaamheidsreis te versnellen. Zij neemt teams mee de natuur in, om daar na te denken over hoe de duurzame aanpak van het team echt impact kan hebben. “Omdat ik erin geloof dat als je echt bij elkaar bent in een natuurrijke omgeving, je nog meer de verbinding aan kan gaan.” We gaan vanachter je scherm met Thirza op pad om te kijken op welke manier we ons kunnen laten inspireren door de natuur. Natuurlijk is er eindeloos veel inspiratie uit de natuur en haar ecosystemen, we zullen ons dus beperken tot wat we in deze wandeling tegen komen. Zo hopen we je een andere bril mee te geven van waaruit je je werk doet.

Walter Faaij, corporate antropoloog, begon zijn onderneming Green Culture Lab nadat hij in 2010 op Groenland had ervaren wat de gevolgen van klimaatverandering op een samenleving zijn. De visserij, die voorheen de belangrijkste inkomstenbron van de gemeenschap was, werd steeds moeilijker uitvoerbaar. Door de opwarming van de zee, vertrokken vissen honderden zeemijlen naar het noorden. Vissers waren genoodzaakt steeds verder de zee in te gaan om hun beroep nog enigszins te kunnen uitoefenen. Dit veroorzaakte fundamenteel minder vangsten, hogere kosten en grotere risico’s. “Ik vond het heftig om te zien en te ervaren wat op Groenland de consequenties van de klimaatverandering waren. Met name voor de community. De manier waarop de Inuit daar generaties lang geleefd hebben, is steeds moeilijker voort te zetten.”

Aan het begin van het interview vroeg ik Carola Wijdoogen, oprichter van de stichting Sustainability University, hoe ze zich op dit moment in haar loopbaan voelt. Haar antwoord was: “Tweeledig eigenlijk. Ik vind het heel fijn om de kennis en ervaring die ik heb opgedaan te delen via Sustainability University en via mijn boeken. Tegelijkertijd zie ik door de jaarlijkse onderzoeken die we doen, dat het eigenlijk niet snel genoeg gaat. Dus ik voel me ook heel erg geïnspireerd en uitgedaagd om nog meer te komen tot radicale innovatie.” Haar antwoord geeft de fase weer waarin veel professionals zich bevinden: we zijn gedreven en komen met oplossingen, maar de transitie kan nog veel beter en sneller. De reden dat het nog niet snel genoeg gaat, is omdat het landschap van verduurzaming binnen de samenleving nog erg versnipperd is. Maar waardoor komt dit? en hoe kunnen we dit aanpakken? Carola geeft ons in deze blog antwoord.

Circulaire economie krijgt in de samenleving en ook in organisaties steeds meer aandacht. Veel professionals zijn nog vrij recentelijk bezig om hieraan invulling te geven. Daarom wordt er ook nog veel gezocht naar wat de juiste manier van verduurzamen is. Carola Wijdoogen heeft de stichting Sustainability University (SU) opgericht om mensen aan elkaar te verbinden in deze zoektocht. Met het motto: de enige manier om te verduurzamen, is om samen op te trekken. Volgens SU doorloopt elk circulaire initiatief op weg naar het nieuwe normaal 4 fases, deze zijn terug te zien in het markttransitiemodelmodel van Nijhof en Simons. Om effectievere keuzes te maken, helpt het om je als professional bewust te zijn van deze fases en waar jouw initiatief zich bevindt. Daarom doorlopen we in deze blog de 4 fases en vertellen we je in het kort wat de fases kenmerkt. In welke fase zit jouw initiatief?

Ze was de eerste duurzaamheidsmanager binnen de NS en tijdens haar looptijd wist ze Nederland het eerste land te maken met volledig op windstroom-rijdende treinen. Daarvoor werd ze in 2014 uitgeroepen tot MVO manager van het jaar en ontving ze in 2017 het duurzame lintje. Carola Wijdoogen deelt haar kennis nu o.a. via lesgeven en ontwikkelt nieuwe kennis met en voor duurzaamheidsmanagers via de stichting Sustainability University. Alle lessen die ze door de jaren heen heeft geleerd, heeft ze samengevat in haar nieuwe boek: ‘ 7 rollen voor duurzaam succes’.

Als je gaat verduurzamen als organisatie, ben je pas geloofwaardig wanneer je alle facetten van je organisatie erin meeneemt. Van de manier waarop je je werk uitvoert voor je klanten, tot welke lunch je aanbiedt in je bedrijfskantine. De tip van Helene Geijtenbeek, partner binnen de Tax & Legal praktijk van Deloitte, is om een verduurzamingsstrategie te kiezen die sterk en geloofwaardig is. Een strategie waar medewerkers trots op zijn en willen uitdragen naar buiten toe. Tegelijkertijd moet de strategie voortkomen uit een gevoel van verantwoording naar de maatschappij en haar leefklimaat.

In deze blog zoomen we in op de driedelige verduurzamingsstrategie van Deloitte Nederland, om je na te laten denken over de volledigheid van duurzaamheidsstrategieën.

Uit een rapport van de VN in 2021 blijkt dat de gehele bouwsector verantwoordelijk is voor 37% van de wereldwijde CO2 uitstoot (inclusief het energie en gas gebruik wanneer de woning wordt gebruikt). Wanneer deze sector grote stappen onderneemt in het verduurzamen, zal dit ook een grote impact kunnen maken. Maar hoe verduurzaam je een sector waarin veel grondstoffen verbruikt worden en gebouwen een steeds kortere levensduur krijgen door veranderende behoeften? Lianne Quax, circulair researcher bij Van Wijnen, ziet veel potentieel in de losmaakbaarheid en optimalisatie van circulaire materialen. Met de voorbeelden vanuit haar werk, gaan we deze blog in op de voordelen van deze ontwikkelingen.

Vanuit het hoofdkantoor van Deloitte werd besloten om alle 330.000 medewerkers wereldwijd op klimaatcursus te sturen. Deze beslissing is een grote inspiratie geweest voor veel andere organisaties. We vragen daarom aan Deloitte wat deze cursus binnen de organisatie teweeg heeft gebracht. Voor deze blog sprak ik Helene Geijtenbeek, zij neemt ons mee in de uitvoering van de cursus en laat zien dat de klimaatcursus een belangrijke stap is geweest in de verduurzaming van Deloitte Nederland.

Lianne Quax werkt als circulair researcher binnen het bouwbedrijf Van Wijnen. Zij heeft ruim 10 jaar ervaring binnen de bouw als onder andere timmerkracht, calculator en werkvoorbereider. Daarbij heeft ze een universitair diploma antropologie op zak. Met haar tweeledige opleidingsachtergrond is ze een belangrijke aanjager voor het doorvoeren van circulair werken binnen alle lagen van het bedrijf.

In deze blog vertelt Lianne hoe zij als circulair researcher bij Van Wijnen te werk gaat. De focus ligt met name op Learning en Research, waarbij de werkwijze van de timmerman centraal staat: door veel in de praktijk te testen.

Even wat inspiratie nodig voor je duurzaamheidsstrategie? Geanne van Arkel, voormalig Head of Sustainable Development bij Interface in Europa, geeft ons 5 praktische tips. Deze duurzaamheidsexpert laat zien dat je echt niet ver hoeft te zoeken. Soms moet je de aanwezige kennis en creativiteit weer aanwakkeren om iets nieuws voor elkaar te krijgen.

Bij Interface plaatsen ze hun tapijttegels met een bevestigingstechniek die geïnspireerd is door de voetjes van een Gekko, een hagedis die tegen ramen kan lopen. Zoals Geanne van Arkel, Chair of the Board van BiomimicryNL en voormalig Head of Sustainable Development bij Interface Europa, aangeeft: “vaak denken we dat we alles zelf moeten bedenken, maar veel oplossingen zijn er al!” Met name uit de natuur en haar ecosystemen kunnen we veel inspiratie halen voor het toekomstbestendig maken van het bedrijfsleven.  Vanuit haar ervaring bij Interface en haar kennis over Biomimicry, laat Geanne zien op welke manier het bedrijfsleven wat meer op een ecosysteem kan gaan lijken.

Een cabaretier op je werkvloer die met medewerkers in gesprek gaat over circulaire economie? En het spelen van spellen om circulaire economie beter te begrijpen? Bij Rijkswaterstaat hebben deze speelse methoden bijgedragen aan een groter bewustzijn over circulair werken op de werkvloer. We dagen je uit om na te denken over methoden die binnen je organisatie kunnen bijdragen aan een groter bewustzijn over circulair en duurzaam werken.

Rijkswaterstaat heeft als doel om in 2030 volledig circulair te werken, om zo in 2050 circulair te zijn. Dit is een hele opgave volgens Marjan Poortinga, senior adviseur circulaire economie bij Rijkswaterstaat, en heeft daarom concrete doelstellingen nodig. Ze geeft ons een inkijkje in hoe ze bij Rijkswaterstaat het thema circulariteit omzetten naar de praktijk voor de grond-, weg- en waterbouw in Nederland.

Dit is de aftrap van het BigTopics expertblog met het oerverhaal achter dit initiatief. Verhalen zijn belangrijk omdat ze je – meestal – terugbrengen bij het punt waar iets begon, naar de oorspronkelijke betekenis van een bedoeling. Zo is er een  verhaal te vertellen over de oorsprong van BigTopics en in zekere zin is het mijn verhaal.

Onze wereld verandert. De toekomst van jongeren is in het geding. We staan voor enorme uitdagingen op sociaal, economisch en ecologisch gebied. Wat relevant is voor jongeren om te leren verandert hierdoor ook. In de aanpak van het onderwijs ontbreekt vaak de visie van jongeren.