7 Rollen voor duurzaam succes: De belangrijkste lessen uit het boek van Carola Wijdoogen
Ze was de eerste duurzaamheidsmanager binnen de NS en tijdens haar looptijd wist ze Nederland het eerste land te maken met volledig op windstroom-rijdende treinen. Daarvoor werd ze in 2014 uitgeroepen tot MVO manager van het jaar en ontving ze in 2017 het duurzame lintje. Carola Wijdoogen deelt haar kennis nu o.a. via lesgeven en ontwikkelt nieuwe kennis met en voor duurzaamheidsmanagers via de stichting Sustainability University. Alle lessen die ze door de jaren heen heeft geleerd, heeft ze samengevat in haar nieuwe boek: ‘ 7 rollen voor duurzaam succes’.
Carola Wijdoogen met haar boek '7 rollen voor duurzaam succes'.
“Ik ontdekte op basis van de gesprekken en wetenschappelijk onderzoek, dat elke duurzaamheidsprofessional — waar ook ter wereld, in welk bedrijf dan ook — dezelfde 7 Rollen nodig heeft om duurzaamheid te verankeren.”
Wij spraken Carola over haar nieuwe boek. In deze blog geven we geen samenvatting van haar boek (want ga het boek vooral lezen!), maar vertellen je wel wat volgens ons de drie belangrijkste lessen uit haar boek zijn.
1. Bedrijven en professionals kunnen de transitie naar een duurzame samenleving versnellen.
De eerste les uit Carola’s boek is tevens de drijvende visie achter dit platform: jouw bedrijf en jij als professional kan het verschil voor de verduurzaming van de samenleving maken. Carola ziet dat in bijna elke sector er succesvolle duurzame koplopers zijn ontstaan. De uitdaging om circulaire verdienmodellen en bedrijfsprocessen te ontwikkelen wordt door steeds meer professionals aangegaan. Maar dit proces kan nog veel sneller! Daarvoor raadt Carola aan om de ‘7 rollen’ in de organisaties een plek te geven. Met de 7 rollen is de mvo manager of duurzaamheidsmanager vaak de aanjager, maar hebben andere professionals ook een belangrijke taak in het vervullen van de rollen. Dit betekent dat de rollen verankerd kunnen zijn in de taken van verschillende afdelingen. Carola legt dit uit door middel van de monitor rol (zie plaatje hieronder bij 'Learn'):
“De monitor rol is heel belangrijk omdat je moet weten en meten wat je impact is en ook om te zien of je op koers bent na het bepalen van je strategie. Met het invullen van die monitor rol, bijvoorbeeld het verzamelen van de juiste data, zijn veel afdelingen bezig. Dat kun je als duurzaamheidsmanager vaak niet alleen doen. Soms is het zelfs zo dat die rol helemaal niet bij mvo of duurzaamheid zit en alleen maar bij de financiële afdeling of de productieafdeling. Het is eigenlijk heel interessant om te zien hoe je delen van de 7 rollen overal in de organisatie terugvindt. Iedereen in de organisatie kan daar dus een bijdrage aan leveren.”
De 7 rollen van een duurzaamheidsprofessional.
2. Systeemdenken is een onmisbare competentie.
Voor het invulling geven aan de 7 Rollen is systeemdenken essentieel. “Elke organisatie is een systeem en verandering naar een duurzame organisatie vraagt daarom om systeemdenken. Helemaal zodra een probleem rond het integreren van duurzaamheidsvraagstukken niet alleen bij één bedrijf naar voren komt, maar ook bij de concurrenten en andere spelers.” Carola weet dat systeemdenken één van de belangrijkste competenties voor duurzaamheids-professionals is. Tegelijkertijd ziet ze dat er vaak nog onvoldoende ingezet wordt op deze competentie binnen organisaties. Onderzoek van de stichting Sustainability University laat zien dat voor een snellere transitie naar een circulaire economie meer systeemdenkers nodig zijn. Je kunt de competentie systeemdenken laten toenemen in je organisatie door er expliciet naar te vragen bij vacatures, e-learning en trainingen te organiseren. Daarbij kun je samenwerken met universiteiten en andere partijen. Zo kun je universiteiten aanmoedigen om het vak systeemdenken aandacht te geven, zodat deze junior professionals later bij jou aan het werk kunnen.
3. We moeten het samen doen.
De bovenste twee lessen verwijzen al naar deze derde les: we moeten het samen doen. De 7 rollen kunnen worden opgepakt door 1 duurzaamheidsmanager, maar zullen met name in gevorderde stadia verankerd moeten zijn in alle functies binnen de organisatie. Daarnaast zullen professionals duurzame netwerken moeten opbouwen om systeemveranderingen te realiseren, bijvoorbeeld in de keten. Samenwerken en netwerken is bij verduurzamen onmisbaar. Het is daarom ook niet gek dat de netwerkrol één van de rollen is in het boek van Carola.
Samenwerken doe je niet alleen met je partners, maar met alle mensen in je organisatie. Het implementeren van een duurzaamheidsstrategie gaat vaak top-down, en dat is ook nodig. Maar een bottom-up aanpak waarbij medewerkers aangemoedigd worden te innoveren en invulling te geven aan duurzaamheid, is zeer cruciaal om duurzaamheid handen en voeten te geven. Oplossingen moeten gezamenlijk vanuit alle verschillende perspectieven gezocht worden.
“Mijn insteek is altijd de mens achter de verandering geweest. Hoe betrek je medewerkers in het verduurzamen van een organisatie en samenleving? Hoe zorg je ervoor dat die voldoende in staat worden gesteld om die bijdrage te kunnen leveren? Dat komt ook in de 7 rollen terug. De uitdaging is om te zorgen dat alle perspectieven vanuit verschillende disciplines, functies en plekken in de organisatie, met elkaar samenwerken en aan oplossingen kunnen werken. Top down en bottom up. Binnen én buiten de organisatie.”
Laten we via de 7 rollen verduurzaming versnelle
n.
Carola’s boek laat verschillende ‘best practices’ zien waarin de 7 rollen in de praktijk worden toegepast. Één van die voorbeelden is de realisatie van het volledig op windstroom rijdend treinen netwerk in Nederland.
De 7 rollen omvatten alle taken waarmee je rekening moet houden als je op een echt duurzame manier wil verduurzamen. Op welke manier de rollen belegd worden is aan de organisatie zelf. Natuurlijk zal het voor de ene organisatie anders ingevuld worden dan de andere. Het uitgangspunt is dat alle 7 rollen terugkomen en dat je dit gezamenlijk invult. Carola gelooft dat wanneer meer organisaties aan de slag gaan vanuit de 7 rollen, we de verduurzaming in de samenleving zullen versnellen. Jouw organisatie en jij als professional kan een grote impact maken wanneer je gezamenlijk optrekt.
Volgende week laat Carola ons de 4 fases zien die initiatieven doorlopen op weg naar het nieuwe duurzame normaal.
Zou je graag een voorbeeld willen van een organisatie die de rollen en het systeemdenken goed verankerd heeft? Lees dan deze blogs waarin Geanne van Arkel het woord doet: Klik hier of hier.
Gabrielle Bruggeling is een cultureel antropoloog en de oprichter van Anthroconsult. Door middel van antropologische onderzoeksmethoden draagt zij bij aan sociale impact rondom thema's zoals duurzaamheid en diversiteit. In samenwerking met Big Topics wil ze organisaties inspireren om circulair werken invulling te geven op de werkvloer. Hiervoor interviewt zij professionals die de praktijk van circulair werken laten zien.